براساس بسیاری از منابع، معیارهای طبقه بندی اندازه کسب و کارها براساس تعداد پرسنل و درآمد سالانه کسب و کارهاست. در این نوشته به بررسی معیارهای شناخت و طبقه بندی کسب و کارهای کوچک می‌پردازیم. البته باید اشاره کنم که معیارهای مورد اشاره این نوشتار، صرفا برای طبقه بندی کسب و کارهای انتفاعی مورد استفاده است.
بحث در مورد معیارهای مناسب طبقه بندی
تاکید منابع بر استفاده از درآمد سالانه (Annual Revenue) به عنوان یکی از سنجه‌های ارزیابی اندازه کسب و کار، بی‌راه هم نیست. چه اینکه درآمد بسیاری از کسب و کارها بسته به صنعتی که در آن فعالیت می‌کنند به حجم منابع، وسعت سرمایه گذاری تعداد پرسنلی که در آن فعالیت می‌کنند، همبسته است. اما اینکه هیچ پیشنهادی برای استفاده از شاخص سود سالانه (Annual Revenue) نشده است، جای تعجب است.
برخلاف سود سالانه که می‌توان از آن به عنوان شاخصی برای طبقه بندی اندازه کسب و کارها سود جست، نمی‌توان از درصد سود (سود خالص نسبت به کل درآمد) استفاده کرد. چون درصد سود هم نسبت به نوع صنعت، نوع محصول و حتی بلوغ یا عدم بلوغ صنعت، سوگیری دارد.
اگر هم بخواهیم براساس نظرات ایساک آدیزس، دوره عمر سازمان را برای طبقه بندی در نظر بگیریم، بازهم نمی‌توانیم نتیجه درستی بگیریم. زیرا کسب و کارهایی وجود دارند که با اینکه از تاسیس‌شان چندسالی بیشتر نمی‌گذرد، اما پیر به حساب می‌آیند. یا کسب و کارهایی هستند که سالهاست در صنعت خود حضور دارند و همچون ققنوس یا عقاب پیری که چنگال‌ها و منقار قدیمی‌اش را می‌شکند، همواره جوان هستند یا جوان می‌شوند.
پس اگر بخواهیم از تعداد پرسنل و درآمد سالانه افراد، به مبنایی برای طبقه بندی و شناخت کسب و کارهای کوچک پی ببریم، باید حد این معیارها را در کشورهای مختلف جستجو کنیم (+).
۱٫آژانس مدیریت کسب و کارهای کوچک (SBA)
SBA یا Small Business Administration در سال ۱۹۵۳ در آمریکا تاسیس شده است. این موسسه، ماموریت خود را کمک به کسب و کارهای کوچک و کارآفرینان آمریکایی معرفی می‌کند.
SBA کسب و کار کوچک را شرکتی با حداکثر درآمد سالانه ۱۶٫۵ میلیون دلار و کمتر از ۵۰۰ نفر تعریف می‌کند.
در منبع دیگری که اطلاعات را به SBA ارجاع داده است (+) کسب و کارهای کوچک را در صنایع کلان دسته بندی کرده و برای هرکدام معیار خاصی قرار داده است.
کسب و کارهای تولیدی، دارای کمتر از ۵۰۰ پرسنل؛
کسب و کارهای بازرگانی، دارای کمتر از ۱۰۰ پرسنل؛
کسب و کارهای خرده فروشی و خدمات، دارای ۶ میلیون دلار درآمد سالانه (حداقل؟ حداکثر؟)
یا کسب و کارهای مربوط به کشاورزی دارای درآمد سالانه ۰٫۷۵ میلیون دلار
۲٫اداره سرشماری آمریکا
اداره سرشماری آمریکا (census bureau) ، کسب و کار کوچک را کسب و کاری با درآمد سالانه بین ۱ تا ۴۰ میلیون دلار و تعداد پرسنل بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ نفر تعریف می‌کند.
البته در تعریفی که Census Bureau ارائه داده است، معلوم نیست کسب و کارهای با پرسنل کمتر از ۱۰۰ نفر چه کسب و کارهایی طبقه‌بندی شده‌اند.
۳٫هند
در کشور هند، کسب و کارهایی که دارای سرمایه کمتر از ۱٫۲ میلیون دلار و درآمد سالانه کمتر از ۶ میلیون دلار باشند، کسب و کار کوچک تعریف می‌شوند.
۴٫اروپا
اتحادیه اروپا، کسب و کارهایی را که کمتر از ۵۰ نفر پرسنل دارند و درآمد سالانه آنها کمتر از ۱۰ میلیون یورو است، کسب و کار کوچک می‌نامد. البته می‌دانیم که اروپا مساوی اتحادیه اروپا نیست. مثلا اکنون نمی‌دانم در نروژ، سوئیس، ایسلند یا اخیرا در انگلیس (که از اتحادیه اروپا خارج شد)، تعاریف کسب و کار کوچک چگونه است.
البته در یکی paper معتبر (+) گفته شده که اتحادیه اروپا، کسب و کارهایی که دارای ۱۰ تا ۹۹ نفر پرسنل باشند، کسب و کار کوچک در نظر می‌گیرد. همچنین نکته جالبی که در این منبع گفته شده، رده بندی و نام گذاری کسب و کارهایی است که بین ۱ (فقط بنیانگذار) تا ۹ نفر پرسنل دارند. چنین کسب و کارهایی Micro-Enterprise یا Micro-Business نامیده می‌شوند.
همچنین گفته شده که تفاوت تقسیم بندی کسب و کارها در نقاط مختلف جهان تابع تغییرات ارزش پول کشورها، شرایط فرهنگی کسب و کار در آن کشورها (مانند تعداد زیاد کسب و کارهای خانوادگی در اروپا) و طرح‌های حمایت از انواع مختلف کسب و کار در آن کشورهاست.
۵٫استرالیا
در این کشور به طور معمول کسب و کارهایی با کمتر از ۲۰ نفر پرسنل، کسب و کار کوچک نامیده می‌شوند.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه قاره اروپا از تاریخچه‌ای غنی در زمینه تاسیس کسب و کارهای کوچک، خانوادگی و توسعه تدریجی آنها برخوردار است، ترجیح‌ام تعریف کسب و کارهای کوچک براساس تعاریف اتحادیه اروپاست.
کسب و کار کوچک کسب و کاری است که بین ۱۰ تا ۹۹ نفر پرسنل دارد درآمد سالانه آن کمتر از ۱۰ میلیون یورو است. همچنین کسب و کارهای با پرسنل ۱ (فقط بنیانگذار) تا ۹ پرسنل دارند در رده Micro-Enterprise قرار می‌گیرند.
این نوشتار را به عنوان دروازه ورود به بحث کسب و کارهای کوچک در سایت کایزون در نظر می‌گیریم و به این ترتیب امسال یکی از موضوعاتی که پوشش خواهم داد، موضوع کسب و کارهای کوچک، طریقه توسعه آنها، روشهای مدیریت کسب و کارهای کوچک و برنامه ریزی استراتژیک برای کسب و کارهای کوچک خواهد بود. این مطالب را تحت دسته بندی مجزا با عنوان “کسب و کارهای کوچک” در سایت کایزون دنبال کنید.
پیشنهاد مطالعه
سری مطالب #مدیر اثربخش
سری مطالب #تفکر استراتژیک